Nieuws

Open Monumentendag zaterdag 9 en zondag 10 september 2023

Elk jaar bepaalt The European Heritage Days het Europa brede thema voor erfgoeddagen. Dit thema is dit jaar ‘living heritage’. Naar het Nederlands vertaald letterlijk ‘levend erfgoed’, al is ‘immaterieel erfgoed’ een meer gangbare term.
Open Monumentendag in Nederland heeft dit jaar als thema: ‘Levend Erfgoed; Als monumenten konden praten’.

Immaterieel erfgoed omvat vijf domeinen:

1. Festiviteiten, rituelen en sociale praktijken;
2. Uitvoerende kunsten;
3. Spreken, zingen en vertellen;
4. Traditioneel vakmanschap en ambachten;
5. Kennis en gebruiken rond natuur en universum.

Dit immaterieel erfgoed komt voor een groot deel ook tot uiting in de activiteiten die in of rondom de opengestelde monumenten (het materieel erfgoed) binnen de gemeente Tilburg worden georganiseerd.

De opengestelde monumenten en activiteiten zijn in Tilburg geconcentreerd in drie gebieden: Binnenstad, Museumkwartier en Tilburg-Noord. Er is speciale aandacht voor het Wilhelminapark dat op 12 september 125 jaar bestaat en voor de Mariakerk op De Schans die 150 jaar geleden werd ingewijd.

In Berkel-Enschot zijn Koningsoord en Museum Onder D’n Hooizolder opengesteld, in Biezenmortel Landpark Assisië en in Udenhout Erfgoedcentrum ’ t Schoor, het daar tegenover gelegen voormalig raadhuis en een notariskantoor.

Voor een uitgebreid programma, de openingstijden en de historische achtergrond van de 31 locaties klik dan hier door.

Op 17 november 2022 ontvingen Henk van Doremalen en zijn partner Jolande Grijsbach de Zilveren Erepenning van de gemeente Tilburg vanwege hun jarenlange uitzonderlijke persoonlijke prestaties voor de ontwikkeling en organisatie van het hardloopevenement Tilburg Ten Miles. Beiden nemen afscheid van de organisatie van het evenement. Locoburgemeester Maarten van Asten reikte de erepenningen uit tijdens een afscheidsreceptie bij Scholengemeenschap De Rooi Pannen in Tilburg.

Henk van Doremalen (70) maakt sinds de tweede editie in 1989 (33 jaar) deel uit van de organisatie van het hardloopevenement Tilburg Ten Miles (TTM). De laatste 20 jaar was hij directeur van het evenement. Jolande Grijsbach (63) is sinds 1994 (28 jaar) bestuurslid van de Stichting TTM. Vanaf het begin van haar betrokkenheid ontfermt zij zich over de communicatie en PR van het evenement en is zij actief betrokken bij de organisatie. Jolande Grijsbach en Henk van Doremalen vormen een vast duo bij acquisitie en relatiebeheer, gericht op maatschappelijke instellingen, sponsoren en gemeente.

Onder hun bezielende leiding is het hardloopevenement Tilburg Ten Miles gegroeid naar een evenement met 12.000 deelnemers, honderden bedrijventeams, diverse onderdelen en afstanden voor jong en oud, nationale en internationale deelname met recordtijden op nationaal en internationaal niveau. Jaarlijks trekt het evenement zo’n 75.000 bezoekers naar Tilburg.

In 2012 ontving Henk van Doremalen ter gelegenheid van de 25e editie van TTM voor zijn verdiensten voor TTM en zijn activiteiten op historisch gebied een Koninklijke onderscheiding. Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Jolande Grijsbach ontving ter gelegenheid van deze 25e editie in 2012 de Gouden Speld van de gemeente Tilburg.

Henk van Doremalen is sinds 1986 bestuurslid van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed, was van 1987-2006 en 2011-2013 redacteur van Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur en sinds 1992 van de Tilburgse Historische Reeks. Hij schreef vele boeken over de geschiedenis van Tilburg en tientallen artikelen in onder andere het tijdschrift Tilburg en Erfgoed Magazine Tilburg.

Op woensdag 25 mei 2022 ontving Rob van Putten de Zilveren Erepenning van de gemeente Tilburg vanwege zijn jarenlange bijzondere persoonlijke inzet voor de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. Locoburgemeester Marcelle Hendrickx reikte de erepenning uit ter gelegenheid van het afscheid van Rob van Putten als voorzitter van de stichting na afloop van het symposium Spoorzone/Museumkwartier: verleden, heden, toekomst.

Rob van Putten (75) is sinds 1980 bestuurslid en sinds 1982 voorzitter van de in 1975 opgerichte Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. De stichting heeft als doel het in stand houden van het voor Tilburg kenmerkende cultuurgoed. De stichting is uitgever van: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur (sinds 2021 Erfgoed Magazine Tilburg), de Tilburgse Historische Reeks en de Tilburgse Bronnenreeks.

Rob van Putten is medeoprichter en redacteur van Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, later Erfgoed Magazine Tilburg. Hij publiceerde vele bijdragen in dit tijdschrift, met name over de brandweer, economische geschiedenis, archeologie, historische geografie, monumenten en stedenbouw. Hij heeft zich binnen de stichting bijzonder verdienstelijk gemaakt als voorzitter en aanjager van activiteiten, met name op het gebied van werving van auteurs en het uitgeven en financieren van tijdschrift- en boekuitgaven over de historie van Tilburg. Namens de stichting is hij ook de vertegenwoordiger in andere erfgoedorganisaties, zoals Erfgoed Tilburg, Werkgroep Open Monumentendag en Platform Ruimtelijk Erfgoed. Op 25 mei 2022 nam hij na 40 jaar afscheid als voorzitter van de stichting, maar hij blijft nog bestuurslid en redacteur.

Daarnaast is hij sinds 1969 lid van de Heemkundekring Tilborch, waar hij in het verleden twee jaar lang bestuurslid was. Ook was hij korte tijd redacteur van het tijdschrift Actum Tilliburgis van deze Heemkundekring. Sinds 2013 verricht Rob van Putten bovendien als vrijwilliger bij het Regionaal Archief Tilburg zeer frequent historisch onderzoek en helpt hij bezoekers en medewerkers met het oplossen van onderzoeksvragen met als voornaamste interessegebieden stedenbouw, industriële archeologie en historische geografie.

Vanwege zijn activiteiten op cultuurhistorisch gebied werd hij in 2011 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Heruitgave van een boekje over Tilburg uit 1851

‘[…] ik stapte in de diligence en ik stapte uit de diligence. – Schemering verbergde akker en heide, die zich langs den eentoonigen weg uitstrekken […] tot dat men in het stikdonker, dat intusschen over Tilburg was gedaald, hier en daar een vonkje zag gloeijen, dat bij het naderen eene lantaarn scheen te zijn.’

Zo begon de romanschrijfster, pedagoge en feministe Elise van Calcar-Schiotling (1822-1904) in het najaar van 1850 aan haar reis van Breda naar Tilburg op weg naar haar vriend en letterkundige dominee dr. G.D.J. Schotel. Over dit bezoek zou zij in 1851 een curieus boekwerkje publiceren: Tilburgsche mijmeringen.

Dit zeldzame boekje is nog maar nauwelijks in bibliotheken terug te vinden. Reden voor de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed om het exemplaar uit de collectie van Regionaal Archief Tilburg opnieuw in facsimile uit te geven, voorzien van achtergrondgegevens, uitleg over mensen en locaties die zij in het boekje beschrijft, een korte schets van Tilburg in 1850 en dit alles bovendien voorzien van vele toelichtende illustraties.
De ‘Tilburgsche mijmeringen’ van Elise van Calcar verschijnt op 25 mei 2022 ter gelegenheid van 40 jaar ‘Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur’ / ‘Erfgoed Magazine Tilburg’.

Ronald Peeters, De ‘Tilburgsche mijmeringen’ van Elise van Calcar. Een romanschrijfster, pedagoge en feministe bezoekt Tilburg in 1850. Uitgave van Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. Tilburgse Historische Reeks 21, ISBN/EAN: 978-90-74418-21-8, 144 blz., gebonden in hardcover, € 22,50.